ನೃತ್ಯ ಲೀಲೆಯ ತೋರ‍್ಪ ಸತ್ತ್ವವದು ಸೌಂದರ್ಯ (77)

ನೃತ್ಯ ಲೀಲೆಯ ತೋರ‍್ಪ ಸತ್ತ್ವವದು ಸೌಂದರ್ಯ |

ನಿತ್ಯ ನಿಶ್ಚಲಮಿರ‍್ಪ ಸತ್ತ್ವವದು ಸತ್ಯ ||

ಸತ್ಯ ಸೌಂದರ್ಯಗಳ್ ಬ್ರಹ್ಮಮಾಯೆಗಳೊಡಲು |

ಪ್ರತ್ಯೇಕಮವರಿರರೊ - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೭೭)

(ಸತ್ತ್ವ+ಅದು)(ನಿಶ್ಚಲಂ+ಇರ‍್ಪ)(ಬ್ರಹ್ಮಮಾಯೆಗಳ್+ಒಡಲು)(ಪ್ರತ್ಯೇಕಂ+ಅವರ್+ಇರರೊ)

ನಾಟ್ಯದ ಆಟವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಸಾರವೇ ಸೌಂದರ್ಯ. ಯಾವಾಗಲೂ ಅಚಲವಾಗಿರುವ ಸಾರವನ್ನೇ ಸತ್ಯ ಎನ್ನುವುದು. ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ಸೌಂದರ್ಯಗಳು ಬ್ರಹ್ಮ ಮಾಯೆಯ ದೇಹ. ಇವು ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಇರಲಾರವು.

ಬರಗಾಲದವಸರದಿ ದೊರೆತನ್ನವುಂಡೊಡೆಯು (76)

ಬರಗಾಲದವಸರದಿ ದೊರೆತನ್ನವುಂಡೊಡೆಯು-|

ಮರಸುತಿಹೆಯಲ್ತೆ ನೀ ಮೇಲುಣಿಸ ನೆನೆದು ||

ಅರಿವಿಗೆಟುಗಿದ ಮತವನೇಣಿಯಾಗಿಸುತೇರಿ |

ಪರಮ ಸತ್ಯವನಡರೊ - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೭೬)

(ಬರಗಾಲದ+ಅವಸರದಿ)(ದೊರೆತ+ಅನ್ನವ+ಉಂಡೊಡೆಯುಂ+ಅರಸುತಿಹೆ+ಅಲ್ತೆ)(ಅರಿವಿಗೆ+ಎಟುಗಿದ)

(ಮತವನ್+ಏಣಿಯಾಗಿಸುತ+ಏರಿ)(ಸತ್ಯವನ್+ಅಡರೊ)

ಕ್ಷಾಮ (ಬರಗಾಲ) ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿನಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದ ಉಣಿಸನ್ನು ತಿಂದು ಜೀವಿಸಿದರೂ ಸಹ, ನೀನು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರುಚಿಯಾದ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ಹೋಗುವೆ ತಾನೆ ? ಹಾಗೆಯೇ ನಿನ್ನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಗೆ ದೊರಕಿದ ವಿಚಾರವನ್ನು ಏಣಿಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ(ಪರಮ) ಸತ್ಯದ ನೆಲೆಯನ್ನು ಸೇರು (ಅಡರು).

ಜಯದ ಫಲ ನಿಜದಿ ನಿನ್ನೊಳಗೆ ಹೊರಗೇನಲ್ಲ (75)

ಜಯದ ಫಲ ನಿಜದಿ ನಿನ್ನೊಳಗೆ ಹೊರಗೇನಲ್ಲ |

ನಿಯಮದಿಂ ಪಾಲಿಸಿದ ಸತ್ಯ ಧರ್ಮಗಳಿಂ ||

ಲಯವಾಗೆ ಮಮತೆಯಾತ್ಮಂ ಬಲಿಯೆ ಸರ್ವತ-|

ನ್ಮಯತೆಯನುಭವವೆ - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೭೫)

(ಮಮತೆ+ಆತ್ಮಂ)(ಸರ್ವ+ತನ್ಮಯತೆಯ+ಅನುಭವವೆ)

ಗೆಲುವು ಎಂದರೇನು? ಗೆಲುವಿನ ಪರಿಣಾಮವು ಸ್ವತಃ ನಿನ್ನೊಳಗೆ ಆಗುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಅದು ಹೊರಗೆ ಕಾಣಿಸುವಂತಹುದಲ್ಲ. ಅದು ಕಟ್ಟುಪಾಡಿನಿಂದ ಅನುಸರಿಸಿದ ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ಧರ್ಮಗಳಿಂದ ಸ್ವಾರ್ಥ ಮತ್ತು ಮೋಹಗಳು ನಾಶವಾಗಿ (ಲಯವಾಗೆ) ಆತ್ಮವು ಬಲಿಷ್ಠವಾಗಿ ನೀನು ಎಲ್ಲದರಲ್ಲೂ ತಲ್ಲೀನನಾಗಿರುವ ಅನುಭವವೇ ಗೆಲುವು.

ನಿತ್ಯ ಮಂಗಳವಿರಲಿ ನಿತ್ಯ ಸಂರಸವಿರಲಿ (74)

ನಿತ್ಯ ಮಂಗಳವಿರಲಿ ನಿತ್ಯ ಸಂರಸವಿರಲಿ |

ನಿತ್ಯವೆದೆಯಿರಲಿ ತಾಳಲಿಕೆ - ತಳ್ಳಲಿಕೆ ||

ಸತ್ಯ ನಿನಗಂತರಾತ್ಮಜ್ಯೋತಿ ಬೆಳಗಿರಲಿ |

ಸತ್ಯ ಜಯ ಧರ್ಮ ಜಯ - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೭೪)

(ಮಂಗಳ+ಇರಲಿ)(ಸಂತಸ+ಇರಲಿ)(ಸತ್ಯ+ಎದೆ+ಇರಲಿ)(ನಿನಗೆ+ಅಂತರಾತ್ಮ)

ಪ್ರತಿದಿನವೂ ನಿನಗೆ ಶುಭ ಮತ್ತು ಒಳಿತಾಗಲಿ. ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಸಂತೋಷವಿರಲಿ. ಈ ಜಗತ್ತಿನ ಕೆಲಸ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ತಾಳ್ಮೆಯಿಂದ ಸಹಿಸಲು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಮಾಡನ್ನು ನಿನಗೆ ಗಟ್ಟಿ ಎದೆ ಇರಲಿ. ನಿನ್ನ ಅಂತರಾತ್ಮದ ಬೆಳಕು ಪರಮಾತ್ಮನ ತತ್ತ್ವದಿಂದ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿರಲಿ. ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಗೆಲುವು ಕಟ್ಟಿಟ್ಟ ಬುತ್ತಿ.

ಹಿಂದಿನ ವಿವೇಕಾಚಾರವಿಂದಿಗಪ್ರಕೃತವೆನ (73)

ಹಿಂದಿನ ವಿವೇಕಾಚಾರವಿಂದಿಗಪ್ರಕೃತವೆನ- |

ಲಿಂದಿನ ವಿವೇಕಾಚಾರ ಮುಂದಿಗೆಂತಹುವು ? ||

ಎಂದೆಂದಿಗುಂ (ಸಂದ) ತತ್ತ್ವವೊಂದಲ್ತೆ ಅದ-|

ರಿಂದೆಲ್ಲವನು ನೋಡು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೭೩)

(ವಿವೇಕ+ಆಚಾರ+ಇಂದಿಗೆ+ಅಪ್ರಕೃತ+ಎನಲ್+ಇಂದಿನ)(ಮುಂದಿಗೆ+ಎಂತು+ಅಹುವು)

(ತತ್ತ್ವ+ಒಂದಲ್ತೆ)(ಅದರಿಂದ+ಎಲ್ಲವನು)

ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದ ಯುಕ್ತಾಯುಕ್ತ ವಿಚಾರಗಳು ಮತ್ತು ಒಳ್ಳೆಯ ನಡತೆಯ ನಿಯಮಗಳು ಇಂದಿನ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯಿಸಲಾರವೆಂದರೆ, ಇಂದಿನ ವಿಚಾರ ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಮುಂಬರುವ ಕಾಲಗಳಿಗೆ ಒಪ್ಪಲಾಗುವುದೇನು? ಯಾವತ್ತಿಗೂ ಒಪ್ಪತಕ್ಕತಂಹ ಒಂದು ಸಿದ್ಧಂತವಿರುವುದು ತಾನೆ? ಅಂಥಾ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಹಿನ್ನಲೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಯುಕ್ತಾಯುಕ್ತ ವಿಚಾರ ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ನೋಡು.

ಕರಣ ಕಾರಕ ಮಿಶ್ರವೆಲ್ಲ ವಿಶ್ವಪದಾರ್ಥ (72)

ಕರಣ ಕಾರಕ ಮಿಶ್ರವೆಲ್ಲ ವಿಶ್ವಪದಾರ್ಥ |

ಕ್ಷರದೇಹವೊಂದು ಅಕ್ಷರಸತ್ತ್ವವೊಂದು ||

ಪರಿಮೇಯ ಯಂತ್ರಾಂಶ ಚೇತನಾಂಶವಮೇಯ |

ಹರವೆರಡಕೆರಡು ತೆರ - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೭೨)

(ಯಂತ್ರ+ಅಂಶ)(ಚೇತನ+ಅಂಶವು+ಅಮೇಯ)(ಹರವು+ಎರಡಕೆ+ಎರಡು)

ಈ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿರುವ ಪದಾರ್ಥಗಳೆಲ್ಲವೂ ಕ್ರಿಯಾಸಾಧನ (ಕರಣ) ಮತ್ತು ಕರ್ತೃವಿನ (ಕಾರಕ) ಮಿಶ್ರಣದಿಂದ ಆಗಿವೆ. ಒಂದು ನಾಶ(ಕ್ಷರ)ವಾಗುವ ದೇಹ ಮತ್ತು ಮತ್ತೊಂದು ನಾಶವಾಗದಿರುವ (ಅಕ್ಷರ) ಸಾರ. ಈ ಯಂತ್ರಗಳ ಭಾಗಗಳು ನಮ್ಮ ಅಳತೆಗೆ ಸಿಕ್ಕುತ್ತವೆ (ಪರಿಮೇಯ). ಆದರೆ ಈ ಚೈತನ್ಯದ ಭಾಗವು ನಮ್ಮ ಅಳತೆಗೆ ಸಿಗಲಾರದು (ಅಮೇಯ). ಇವೆರಡೂ, ಎರಡು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ.

ತರುಣಿಯಾ ಕೊರಳ ಮಣಿಯೆರಡು ಕಾಣ್ಬುದು ಕಣ್ಗೆ (71)

ತರುಣಿಯಾ ಕೊರಳ ಮಣಿಯೆರಡು ಕಾಣ್ಬುದು ಕಣ್ಗೆ |

ಸೆರಗು ಮುಚ್ಚಿರುವ ಸರ ದೊರೆವುದೂಹನೆಗೆ ||

ಪರವಸ್ತು ಮಹಿಮೆಯಂತರೆ ತೋರುವುದು ಕಣ್ಗೆ |

ಪರಿಪೂರ್ಣವದು ಮನಕೆ - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೭೧)

(ಮಣಿ+ಎರಡು)(ದೊರೆವುದು+ಊಹನೆಗೆ)(ಮಹಿಮೆ+ಅಂತು+ಅರೆ)(ಪರಿಪೂರ್ಣ+ಅದು)

ಒಬ್ಬ ಯುವತಿಯು ತನ್ನ ಕೊರಳಿನಲ್ಲಿ ಹಾಕಿಕೊಂಡಿರುವ ಸರದ ಎರಡು ಮಣಿಗಳು ಮಾತ್ರ ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಸರದ ಮಿಕ್ಕಿದ್ದ ಭಾಗವನ್ನು ಆಕೆಯ ಸೆರಗು ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡು, ಅವು ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣಿಸದಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಆ ಸರವು ಹೇಗಿರಬಹುದೆಂಬುದು ನಮ್ಮ ಊಹಾಶಕ್ತಿಗೆ ದೊರಕುತ್ತದೆ. ಪರಮಾತ್ಮನ ಮಹಿಮೆಯೂ ಸಹ ಇದೇ ರೀತಿ ಈ ಪ್ರಪಂಚದ ವಸ್ತುಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪಭಾಗ ಮಾತ್ರ ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣುಗಳಿಗೆ ಗೋಚರಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿಗಾದರೂ ಅವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ದೊರಕುಬಲ್ಲುದಾಗಿವೆ.

ಏಕ ತಾಂ ದ್ವಿಕವಾಗಿ ದ್ವಿಕವೆ ದಶ ಶತವಾಗಿ (70)

ಏಕ ತಾಂ ದ್ವಿಕವಾಗಿ ದ್ವಿಕವೆ ದಶ ಶತವಾಗಿ |

ಸೋಕಲೊಂದಿನ್ನೊಂದ ನವರಚನೆಯಾಗಿ ||

ಸ್ತೋಕಾಣುವೊಂದರಂಶ ಪರಂಪರೆಯ ಘರ್ಷ |

ವೈಕೃತಂಗಳೆ ಸೃಷ್ಟಿ - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೭೦)

(ದ್ವಿಕ+ಆಗಿ)(ಶತ+ಆಗಿ)(ಸೋಕಲ್+ಒಂದು+ಇನ್ನೊಂದ)(ನವರಚನೆ+ಆಗಿ)

(ಸ್ತೋಕ+ಅಣು+ಒಂದರ+ಅಂಶ)

ಒಂದು ಎರಡಾಗಿ, ಎರಡು ಹತ್ತಾಗಿ, ಹತ್ತು ನೂರಾಗಿ, ಒಂದನ್ನೊಂದು ಸ್ಪರ್ಶಿಸಲು ಹೊಸ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿ, ಅವುಗಳ ಸಣ್ಣ ಅಣುವಿನ (ಸ್ತೋಕಾಣು) ಒಂದು ಭಾಗದ ಕಾಲಾನುಗತವಾಗಿ ಇಳಿದುಬಂದ (ಪರಪಂರೆ) ತಿಕ್ಕಾಡುವಿಕೆ ಮತ್ತು ರೂಪಾಂತರಗಳೇ (ವೈಕೃತಂಗಳೆ) ಸೃಷ್ಟಿ.

ವಸ್ತುವಿರುವದದೊಂದು ಕಣ್ಗೆರಡೆನಿಪ್ಪುದದು (69)

ವಸ್ತುವಿರುವದದೊಂದು ಕಣ್ಗೆರಡೆನಿಪ್ಪುದದು |

ವ್ಯಕ್ತ ಪ್ರಪಂಚವೊಂದವ್ಯಕ್ತಮೊಂದು ||

ನಿತ್ಯಮಾಯೆರಡು ವೊಂದೆಂಬಂತೆ ಬಾಳ್ವವನು |

ತತ್ತ್ವ ಪರಿಪೂರ್ಣನೆಲೊ- ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೬೯)

(ವಸ್ತು+ಇರುವದು+ಅದು+ಒಂದು)(ಕಣ್ಗೆ+ಎರಡು+ಎನಿಪ್ಪುದು+ಅದು)(ಪ್ರಪಂಚ+ಒಂದು+ಅವ್ಯಕ್ತಂ+ಒಂದು)

(ನಿತ್ಯಂ+ಆ+ಎರಡು)(ಒಂದು+ಎಂಬಂತೆ)(ಪರಿಪೂರ್ಣನ್+ಎಲೊ)

ಇರುವುದು ಒಂದೇ ಒಂದು ವಸ್ತುವಾದರೂ, ಅದು ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣುಗಳಿಗೆ ಎರಡರಂತೆ ಎನ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಕಟ(ವ್ಯಕ್ತ)ವಾಗಿರುವ ಪ್ರಪಂಚವೊಂದು ಮತ್ತು ಕಾಣದ (ಅವ್ಯಕ್ತ) ಪ್ರಪಂಚ ಇನ್ನೊಂದು. ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಇವೆರಡೂ ಒಂದೇ ಎನ್ನುವಂತೆ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸುವವನು, ಸಂಪೂರ್ಣವಾದ ಸತ್ಯವನ್ನು ಅರಿತವನು.

ನಾನಾ ಸುಮ ಸ್ತೋಮದೊಳಡಂಗಿ ಮಲ್ಲಿಗೆಯು (68)

ನಾನಾ ಸುಮ ಸ್ತೋಮದೊಳಡಂಗಿ ಮಲ್ಲಿಗೆಯು |

ಕಾಣಬಾರದೆ ಕಣ್ಗೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ನೋಡುವನಾ-|

ಘ್ರಾಣನಕ್ಕಪ್ಪಂತೆ ಲೀನನುಂ ವಿಶದನುಂ |

ನೀನಿರಿಳೆಬಾಳಿನೊಳು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೬೮)

(ಸ್ತೋಮದೊಳು+ಅಡಂಗಿ)(ನೋಡುವನ+ಆಘ್ರಾಣನಕ್ಕೆ+ಅಪ್ಪಂತೆ)(ನೀನ್+ಇರು+ಇಳೆ+ಬಾಳಿನೊಳು)

ವಿಧ ವಿಧವಾದ ಹೂವು(ಸುಮ)ಗಳ ರಾಶಿ(ಸ್ತೋಮ)ಯೊಳಗೆ, ನೋಡುವವನ ಸಾಮಾನ್ಯ ದೃಷ್ಟಿಗೆ ಕಾಣಿಸದೆ ಮರೆಯಾಗಿರುವ ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ಹೂವು, ಚುರುಕು ದೃಷ್ಟಿಯಿರುವವನ ವಾಸನೆಗೆ (ಅಘ್ರಾಣ) ನಿಲುಕುವಂತೆ, ಈ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವಸ್ತುಗಳು ಬೆರೆತಿರುವಂತಿದ್ದರೂ ಸ್ಪಷ್ಟ(ವಿಶದ)ವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನಿನ್ನ ಜೀವನವು ಸುಖಮಯವಾಗಿರಬೇಕೆಂದರೆ ನೀನೂ ಸಹ ಇದೇ ರೀತಿ ಈ ಭೂಮಿ(ಇಳೆ)ಯಲ್ಲಿ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸು. ಹೂವಿನ ರಾಶಿಯಲ್ಲಿಯ ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ಹೂವಾಗಿ ಸುಗಂಧವನ್ನು ಹರಡು. ಆದರೆ ಅದು ರಾಶಿಯಲ್ಲಿ ಮರೆಯಾಗಿ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಗೋಚರಿಸದಿರುವಂತೆ ನೀನೂ ನಿನ್ನ ಇರುವಿಕೆಯನ್ನು ಇತರರ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳಿಸದೆ ಸುಗಂಧವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹರಡು.

ಜಗವಖಿಲವಿದನಾದಿ ಜೀವ ಜೀವವನಾದಿ (67)

ಜಗವಖಿಲವಿದನಾದಿ ಜೀವ ಜೀವವನಾದಿ |

ಯುಗ-ಯುಗಕೆ ಭೇದವಂ ನಾಮರೂಪಗಳು ||

ಬಗೆಬಗೆಯ ಗುಣ ನೀತಿ ನಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ್ |

ಮಿಗುವ ವಸ್ತುವದೊಂದೆ -ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೬೭)

(ಜಗವು+ಅಖಿಲ+ಇದು+ಅನಾದಿ)(ಜೀವವು+ಅನಾದಿ)(ವಸ್ತುವೌ+ಅದು+ಒಂದೆ)

ಈ ಪ್ರಪಂಚವು ಪೂರ್ತಿ ಇಡಿಯಾಗಿ(ಅಖಿಲ) ಇದೆ. ಇದು ಬಹಳ ಸಮಯದಿಂದಲೂ ಇದೆ (ಅನಾದಿ). ಅಂತೆಯೇ ಜೀವ ಜೀವಗಳು ಸಹ ಬಹುಕಾಲದಿಂದ ಇವೆ. ಒಂದು ಯುಗದಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಯುಗಕ್ಕೆ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಆಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ವಿಧವಿಧವಾದ ಸ್ವಭಾವಗಳು, ಬೆಲೆಗಳು, ಒಳ್ಳೆಯ ನಡತೆಗಳ ನಿಯಮಗಳು, ನ್ಯಾಯ, ಧರ್ಮಗಳು ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಗಳು ಸಹ ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ನೋಡಿದನಂತರ ನಮಗೆ ಸಿಗುವ ವಸ್ತುವಾದರೋ ಅದು ಒಂದೇ ಒಂದು. ಇವೆಲ್ಲದರ ಹಿಂದೆ ಇರುವ ಪರಮಾತ್ಮನೆಂಬ ವಸ್ತು.

ನರಗಣ್ಯ ಭೇದಗಳ ಕಾಲ ದಿಗ್ದೇಶಗಳ (66)

ನರಗಣ್ಯ ಭೇದಗಳ ಕಾಲ ದಿಗ್ದೇಶಗಳ |

ಜರೆರುಜೆಗಳೆಲ್ಲ ವಿಕೃತಿಗಳ ಪಾರಿಸುತೆ ||

ದೊರಕಿಪುದು ಜಗದ ನಾನಾತ್ವದೊಳಗೈಕ್ಯವಂ |

ಸ್ಮರಣೆ ಚಿನ್ಮಹಿಮೆಯದು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೬೬)

(ದಿಕ್+ದೇಶಗಳ)(ನಾನಾತ್ವದೊಳಗೆ+ಐಕ್ಯವಂ)(ಚಿತ್+ಮಹಿಮೆ+ಅದು)

ಮನುಷ್ಯರ ತಾರತಮ್ಯ ಭೇದಗಳನ್ನು (ನರಗಣ್ಯ ಭೇದಗಳ), ಕಾಲ, ದಿಕ್ಕು ಮತ್ತು ಪ್ರದೇಶಗಳ, ಮುಪ್ಪು (ಜರೆ) ಮತ್ತು ರೋಗ (ರುಜೆ)ಗಳ ಎಲ್ಲಾ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ನೋಡಿದರೆ (ಪಾರಿಸುತೆ) ನಮಗೆ ಜಗತ್ತಿನ ನಾನಾ ಆಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಏಕರೂಪತೆಯು ಕಾಣಬರುತ್ತದೆ. ಇದು ನಮಗೆ ಪರಮಾತ್ಮನ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಜ್ಞಾಪಕಕ್ಕೆ ತರುತ್ತದೆ.

ತನುವಿಕಾರಗಳ ನಡುವಣ ಜೀವದೇಕತೆಯ (65)

ತನುವಿಕಾರಗಳ ನಡುವಣ ಜೀವದೇಕತೆಯ |

ಹೊನಲಿನೇಕತೆಯನಲೆಸಾಲುಗಳ ನಡುವೆ ||

ಇನಚಂದ್ರ ಪರಿವರ್ತನೆಗಳೊಳವರೇಕತೆಯ |

ಮನಗಾಣಿಪುದು ಚಿತ್ತು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೬೫)

(ಜೀವದ+ಏಕತೆಯ)(ಹೊನಲಿನ್+ಏಕತೆಯನ್+ಅಲೆಸಾಲುಗಳ)(ಪರಿವರ್ತನೆಗಳೊಳ್+ಅವರ+ಏಕತೆಯ)

ದೇಹವು (ತನು) ರೂಪಾಂತರಗೊಳ್ಳುವುದರ (ವಿಕಾರಗಳ) ಮಧ್ಯೆ ಜೀವದ ಏಕತೆಯನ್ನು, ಅಲೆಗಳ ಸಾಲುಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಹೊಳೆಯ (ಹೊನಲಿನ) ಏಕತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯ (ಇನ) ಚಂದ್ರರ ಸುತ್ತುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಏಕತೆಯನ್ನು ನಮಗೆ ತಿಳಿಯಪಡಿಸುವುದು, ಜ್ಞಾನ (ಚಿತ್ತು).

ಏಕದೊಳನೇಕವನನೇಕದೊಳಗೇಕವವ- (64)

ಏಕದೊಳನೇಕವನನೇಕದೊಳಗೇಕವವ- |

ಲೋಕಿಪಂ ಪರಮ ತತ್ತ್ವಂ ಕಂಡನಾತಂ ||

ಶೋಕಮವನಂ ಸೋಕದವನಿಗಿಲ್ಲಂ ಮೋಹ |

ಸಾಕಲ್ಯ ದೃಷ್ಟಿಯದು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೬೪)

(ಏಕದೊಳ್+ಅನೇಕವನ್+ಅನೇಕದೊಳಗೆ+ಏಕ+ಆವಲೋಕಿಪಂ)(ಶೋಕಂ+ಅವನಂ)

(ಸೋಕದು+ಅವನಿಗೆ+ಇಲ್ಲಂ)

ಪರಮಾತ್ಮನ ತತ್ತ್ವವನ್ನು ಕಂಡವನು ಒಂದರಲ್ಲಿ ಅನೇಕವನ್ನು ಮತ್ತು ಅನೇಕದೊಳಗೆ ಒಂದೇ ಒಂದನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲನು (ಅವಲೋಕಿಪಂ). ಅವನನ್ನು ದುಃಖವು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅವನು ಮೋಹಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಯನ್ನು (ಸಾಕಲ್ಯ) ಕಾಣುವ ನೋಟ.

ಗಂಗೆ (ತಾನೊಂದು) ನದಿ ಯಮುನೆ ಬೇರೊಂದು (ನದಿ) (63)

ಗಂಗೆ (ತಾನೊಂದು) ನದಿ ಯಮುನೆ ಬೇರೊಂದು (ನದಿ) |

ಸಂಗಮದ(ವರೆಗೆ) ಬೇರ‍್ತನ ಪ್ರಯಾಗವರಂ ||

ವಂಗದಾ ಅಬ್ಧಿಯಲಿ ಗಂಗೆಯಾರ್ ತುಂಗೆಯಾರ್ ? |

ವಿಂಗಡಿಸಲಹುದೇನೊ ? - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೬೩)

(ವಿಂಗಡಿಸಲ್+ಅಹುದೇನೊ)

ಪ್ರಯಾಗದ ಸಂಗಮದಲ್ಲಿ ಸೇರುವ ತನಕ ಗಂಗೆ ಮತ್ತು ಯಮುನೆಗಳು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ನದಿಗಳಾಗಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಬಂಗಾಳಕೊಲ್ಲಿ (ವಂಗದಾ ಅಬ್ಧಿ)ಯ ಸಮುದ್ರವನ್ನು ಸೇರಿದ ಬಳಿಕ ಗಂಗೆ ಮತ್ತು ತುಂಗಾ (ಯಮುನಾ ಎಂದಿರಬೇಕೇನೋ) ನದಿಗಳು ಯಾವುದೆಂದು ವಿಭಾಗಿಸಲಾಗುವುದೇನು? ಹಾಗೆಯೇ ಪರಬ್ರಹ್ಮನಲ್ಲಿ ಸೇರುವತನಕ ನಾವು ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಬಾಳುವೆವು. ಅವನಲ್ಲಿ ಒಂದಾದಮೇಲೆ ನಮ್ಮ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲದಾಗಿ ಹೊಗುವುದು.

ಕಿಡಿಯನುರಿಯಿಂದ ಬೇರೆಂದು ತೋರಿಸುತಿರ್ಪ (62)

ಕಿಡಿಯನುರಿಯಿಂದ ಬೇರೆಂದು ತೋರಿಸುತಿರ್ಪ |

ಬೆಡಗು ಮಾಯೆಯದು ಗಾಳಿಯು ಬೀಸುತಿರಲು ||

ನಡುಗಿಪ್ಪುದೆಲ್ಲವನು ಒಂದೆಡೆಯೊಳೆರಡೆಂದು |

ಹುಡುಗಾಟವಾಗುವುದು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೬೨)

(ಕಿಡಿಯಂ+ಉರಿಯಿಂದ)(ಬೇರೆ+ಎಂದು)(ತೋರಿಸುತ+ಇರ್ಪ)

(ನಡುಗಿಪ್ಪುದು+ಎಲ್ಲವನು)(ಒಂದು+ಎಡೆಯೊಳ್+ಎರಡು+ಎಂದು)(ಹುಡುಗಾಟ+ಆಗುವುದು)

ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಬೆಂಕಿಯು ಉರುಯಿತ್ತಿರುವಾಗ ಅದರಿಂದ ಹಾರಿದ ಕಿಡಿಯು ಬೇರೆ ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತಿರುವ ಬೆಡಗು ಮಾಯೆಯಿಂದ ಆಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ರಭಸವಾಗಿ ಗಾಳಿಯು ಬೀಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಅದು ಅದರೆದುರಿಗೆ ಬರುವ ವಸ್ತುಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಅಲುಗಾಡಿಸಿ ಒಂದು ವಸ್ತುವನ್ನು ಎರಡೆಂದು ಕಾಣಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಪರಮಾತ್ಮನ ಹುಡುಗಾಟವಾಗಿದೆ.

ಇರುವುದೊಂದೋ ಎರಡೊ ಎರಡಂತೆ ಎಸೆವೊಂದೊ (61)

ಇರುವುದೊಂದೋ ಎರಡೊ ಎರಡಂತೆ ಎಸೆವೊಂದೊ |

ಮರಳು ಗಂಧಗಳೆರಡೊ, ಗಂಧವಿರದರಲು ಕಸ ||

ಮೆರಗು ಮಣಿ ಬೇರೆಯೇಂ ಮೆರುಗಿರದ ಮಣಿಯೆ ಶಿಲೆ |

ಎರಡುಮಿರೆ ಪುರುಳೊಂದು - ಮರುಳ ಮುನಿಯ || (೬೧)

(ಇರುವುದು+ಒಂದೋ)(ಎಸೆವ+ಒಂದೊ)(ಗಂಧಗಳು+ಎರಡೊ)(ಗಂಧ+ಇರದ+ಅರಲು)

(ಮೆರಗು+ಇರದ)(ಎರಡುಂ+ಇರೆ)(ಪೊರುಳ್+ಒಂದು)

ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ ಇರುವುದು ಒಂದೋ ಅಥವಾ ಎರಡೋ. ಇಲ್ಲ, ಒಂದೇ ಒಂದು ವಸ್ತು ಎರಡರಂತೆ ಶೋಭಿಸುತ್ತಿದೆಯೋ(ಎಸೆವ)? ಹೂವು (ಮರಲು) ಮತ್ತು ಸುಗಂಧಗಳು ಎರಡೋ? ಸುಗಂಧವಿರದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಹೂವು (ಅರಲು) ಕಸಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗುತ್ತದೆ. ಕುಸುಮದೊಳು ಗಂಧವೋ, ಗಂಧದೊಳು ಕುಸುಮವೋ... ಕನಕದಾಸರ ಪದ ಜ್ಞಾಪಕಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಹೊಳಪು (ಮೆರಗು) ಮತ್ತು ರತ್ನ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯೋ? ಹೊಳಪಿರದ ಮಣಿ ಕೇವಲ ಕಲ್ಲೆಂದೆನ್ನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಅಷ್ಟೆ. ಹೀಗೆ ಎರಡೂ ಇದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಅದರಲ್ಲಿ ತಿರುಳು (ಪುರುಳ್) ಇರುತ್ತದೆ.